Lucas: arts en evangelist

Lucas 1:1 -4.
Nadat reeds velen zich tot taak hebben gesteld om verslag te doen van de gebeurtenissen die zich in ons midden hebben voltrokken, en die ons zijn overgeleverd door degenen die vanaf het begin ooggetuigen zijn geweest en dienaren van het Woord zijn geworden, leek het ook mij goed om alles van de aanvang af nauwkeurig na te gaan en deze gebeurtenissen in ordelijke vorm voor u, hooggeachte Theofilus, op schrift te stellen, om u te overtuigen van de betrouwbaarheid van de zaken waarin u onderricht bent.

Lucas
Na het Pinksterfeest was één van de eerste generatie christenen een zekere Lucas. In Colossenzen 4:14 wordt hij “de geliefde geneesheer” genoemd.
In Filemon 24 en 2 Timotheüs 4:11 wordt Lucas genoemd als medearbeider in het reisgezelschap van de apostel Paulus. Hoe dan ook: Lucas werd geboren buiten het joodse Verbondsvolk. Hij was een onbesnedene buiten het jodendom. Door de doop passeerde hij de grens tussen de Grieks-Romeinse religie en het Christendom. Niets weten we af van een bekering zoals bij Paulus, wel zal hij catechisatie gehad moeten hebben, voordat hij werd gedoopt. Naast arts was hij ook evangelist geworden. Bij Paulus’ tweede gevangenschap in Rome was Lucas bij hem (2 Timotheüs 4:11). Als christen schreef Lucas twee latere Bijbelboeken: zijn evangelieverslag aan Theofilus en de Handelingen van de Apostelen. Allicht gaf hij ook zelf catechisatie aan Theofilus.

Theofilus: een hooggeachte Romein
Theofilus betekent letterlijk: vriend van God. Hij was een heidense Romein maar stond ook bekend als een Godvrezende persoon. Zowel in Lucas 1:3 als in Handelingen 1:1wordt hij genoemd.
Zijn kennis over Jezus moest verdiept en uitgebreid worden; hij kreeg catechisatie maar gedoopt was hij nog niet. Lucas noemt hem: hooggeacht oftewel: hoogedel, de titel voor een Romeinse stadhouder - zeg maar een soort commissaris van de koning.

Arts en historicus
Als arts was Lucas gewend alle dingen grondig te bekijken, voordat hij zijn diagnose stelde en conclusies trok. Hij was een bestudeerde man die niet tevreden was met wat de mensen op markten bespraken. Hij ging als een historicus de bronnen opzoeken. Alles ging hij nauwkeurig op een rij zetten. Hij gebruikte het evangelie van Marcus en Mattheüs. Maar zo kon hij niet aan Theofilus schrijven, dat moest anders.
Hij ging mensen opzoeken – ooggetuigen - misschien wel Maria - wie zal het zeggen. Mattheüs tekent ons Jezus als de Messias van het (joodse) Oude Testament en wel met zeer veel citaten; Marcus tekent ons Jezus als de stichter van Gods Koninkrijk; Johannes wil ons

duidelijk maken dat Jezus’ leven teken is voor de gehele kosmos. En dan Lucas, hij beschrijft de komst van Jezus als de Heiland die vol ontferming midden in ons mensenleven kwam - de arts en de historicus vallen bij hem samen.

Vier adventsweken
Kerkelijk kennen wij vier adventsweken - vier adventszondagen.
De eerste eeuwen van het Christendom werden er geen adventsweken gehouden en ook geen adventszondagen. Zelfs geen kerstdagen. Dat kwam pas later in de vierde eeuw. Pasen wel: Jezus’ overwinning op de dood werd vanaf de eerste generatie christenen gevierd.
Lucas schreef aan Theofilus om hem voor Christus te winnen. Om hem te leren zeggen net als de Ethiopiër in Handelingen 8: waarom zou ik niet gedoopt kunnen worden. Waarom zou ik geen christen kunnen worden?
Waarom zou ik straks met kerst niet samen met veel christenen wereldwijd kunnen zingen: Komt allen tezamen, jubelend van vreugde; komt nu, o komt nu naar Bethlehem!

Ds. Onno Doorn