De naam des Heren zij ge………….. .

U herkent deze regel uit het Bijbelboek Job - hoofdstuk 1 vers 21 - vast wel en u kunt het laatste woord waarschijnlijk zo aanvullen.
Toch brengt deze tekst mij al jaren in verwarring. Wat te denken van een groot onheil dat een mens zomaar kan overkomen. Breken we dan uit in jubeltonen? Daar lijkt ’t in eerste instantie wel op. Reden om deze tekst eens nader te bekijken.

Job stond op,
scheurde zijn mantel,
schoor zijn hoofdhaar af,
viel op de aarde,
boog zich neer en zei:
‘Naakt ben ik uit mijn moeders schoot gekomen
en naakt zal ik daarheen terugkeren.
De Here heeft gegeven, de Here heeft genomen,
de naam des Heren zij geloofd/geprezen.

Zo kom ik weer terug bij God loven en prijzen, terwijl ramp op ramp je treft.
Zou dat echt de betekenis van deze woorden zijn?
Nog iets: Je zou denken dat Job bij de pakken neer gaat zitten, dat de misère hem te veel wordt en toch lezen we aan het begin van de tekst: ‘Job stond op‘. Hoe kan dat? Hebben we dan iets gemist?
Het is alweer bijna vier jaar geleden dat ds. Ad van Nieuwpoort tijdens een avond van Vorming en Toerusting mij op een heel ander spoor zette.
Hij gebruikte consequent in zijn vertaling voor God het woord JHWH en vertaalde het laatste woord van de tekst met ‘gezegend’.
En zo wordt plotseling heel duidelijk dat het over de Verbondsgod gaat met wie Job van doen heeft. Het zegenen tekent de relatie tussen God en Israël, tussen God en Job, tussen God en ons.
Opstaan, een kernwoord in de Bijbel. Geen boek om mensen te deprimeren, maar om ze overeind te houden en toekomst te geven.
Dat blijkt ook uit het hele vervolg in dit boek over Job. Staande blijven, over zo’n Bijbelboek hebben we het.
En natuurlijk is er verdriet en hij scheurt zijn mantel, scheert zijn hoofdhaar af, valt op de aarde, buigt zich neer en zegt: Naakt ben ik uit mijn moeders schoot gekomen en naakt zal ik daarheen terugkeren. Alles is hem ontvallen, gezin, rijkdom, aanzien, gezondheid. Nu is het enige wat hem nog rest: zijn identiteit, wie hij is.
Daarna volgt: ‘JHWH heeft gegeven, JHWH heeft genomen, de naam van JHWH zij gezegend.
Is dit berustend? In ieder geval niet als je ‘gezegend’ serieus neemt, dan ga je de tekst anders verstaan. Dan staat er niet: wat er ook gebeurt, welk leed mij ook treft ik blijf halleluja roepen en mij hoor je niet klagen en het zal wel een bedoeling hebben. Dat is precies wat die ‘vrienden’ van Job zullen zeggen (je zal wel gezondigd hebben, of je ouders, of anders wel je kinderen, het zal wel ergens goed voor zijn of je gelooft niet zoals wij vinden dat ‘t zou moeten, misschien is het wel een straf van God) en dat is nu juist waar Job niets van wil weten.
Bij zegenen gaat het om ’t verstevigen van een relatie. Je spreekt goed van iemand, dat is zegenen. Job onderstreept hier de relatie die hij met JHWH heeft. Hij roept als het ware: Ik wil dat je mij ziet. Als jouw naam JHWH is: ‘Ik ben bij je’, laat me dan niet in de steek.
Job doet een appèl op JHWH zich te houden aan wat hij beloofd heeft. Namelijk een God die omkijkt naar hen die op de puinhoop van hun leven zitten, geen uitweg meer zien. Een God die mensen bevrijdt en weer op hun benen doet staan. Wat Job hier eigenlijk roept: Ik blijf je vasthouden, want jij bent het enige wat ik nog heb.
Het verhaal van Job vind je ook prachtig verwoord in psalm 23, waar in het vierde vers staat: Zelfs al ga ik door een dal van diepe duisternis, ik vrees geen kwaad, want u bent bij mij.
Die laatste woorden, want u bent bij mij, dat is waar het in de hele Bijbel over gaat. Dat geeft troost, bemoediging en kracht om óp te staan. Daar mogen we God aan houden.

Inmiddels is er van de inleider een boek over Job verschenen onder de titel: ‘Leven zonder oplossing’. Een aanrader, gemakkelijk leesbaar, helder geschreven en telkens met terugkoppelingen naar het leven en leed in onze tijd. Ook in het nieuwe seizoen hopen we hem weer te ontmoeten, deze keer met een lezing over Ezechiël.

Zoals uit de vorige zin al valt af te leiden is het programma van Vorming en Toerusting 2023-2024 afgerond en kan de tekst naar de drukker, zodat u binnenkort weer volledig op de hoogte bent.

Uit dit nieuwe programma wil ik u alvast doorgeven dat op donderdagavond 14 september in de Kruiskerk onze eigen predikant Rianne van der Nagel-Meter een inleiding zal houden over: ‘Is het christendom vrouwonvriendelijk?’ Het is maar dat u het weet en stipt u de datum vast aan in uw agenda. U bent van harte welkom.

Gerrit van den Berg