Biddag

Biddag en Dankdag voor Gewas en Arbeid

Biddag voor Gewas en Arbeid en Dankdag voor Gewas en Arbeid zijn twee gedenkdagen in het protestantisme in Nederland waarin er speciaal gebeden (in het voorjaar) en gedankt (in het najaar) wordt voor de oogst en het werk. Biddag vindt plaats op de tweede woensdag van maart.

Geschiedenis
Het gebruik om in moeilijke tijden een aparte bededag te houden, zou ontstaan zijn in de Middeleeuwen. Er waren toen vaste bededagen, zoals de quatertemperdagen en de kruisdagen. Daarbij ging het vooral om omstandigheden op seculier terrein: oorlog, honger en rampen. Na de reformatie in de 16e eeuw, toen grote delen van Nederland het katholicisme voor het protestantisme verruilden, werd het houden van bededagen door de reformatorische kerken overgenomen. In 1578 werd er door de Synode van Dordrecht bepaald dat er tijdens oorlog en andere rampen massaal gebeden en gedankt moest worden. Wanneer er vervolgens een bid- of dankdag nodig was, werd dit door de landelijke of provinciale overheden uitgeschreven. Een vaste dag om te danken werd in 1658 in de provincie Overijssel vastgesteld: "dat alle jaren op den 1sten Donderdag in de Mey door de geheele Provintie een Algem. Vast- en Bededag tot afweeringe van Godes Plagen en het verkrygen van een gezegende Somer zal worden geholden,- en dat op den eersten Donderdag in September weder een Generale Dankdag voor de veelvoudige verkregen segeningen en weldaaden zal worden gecelebreert." Toen de industrialisatie toenam, is de viering veranderd in dankdag voor gewas en arbeid. Tegenover de dankdag werd later ook een vaste dag om te bidden ingesteld, en wel op de tweede woensdag van maart. Deze dag wordt biddag voor gewas en arbeid genoemd. Dankdag wordt gehouden op de eerste woensdag van november. Lokaal kunnen er afwijkende data zijn. 

In de Dordtse Kerkorde staat in artikel 66 dat de classis aangewezen is om in tijden van oorlog, epidemieën, vervolging van de kerk en andere algemene rampen een speciale biddag of gebedssamenkomst uit te schrijven.  

Tegenwoordig
In de 21e eeuw worden zowel dankdag als biddag nog aangehouden door orthodox-protestantse kerken. Een groot deel van deze kerken houdt 's avonds een kerkdienst, waarin vergeleken met een gewone zondagse kerkdienst een groot deel van de tijd aan gebed wordt besteed. In een aantal plaatsen is er ook 's morgens of 's middags een dienst, waarbij de kinderen van de basisschool aanwezig zijn. Doordat de agrarische sector geen groot stempel meer op de Nederlandse maatschappij drukt, ligt de nadruk in de gebedsdiensten niet sterk meer bij "gewas en arbeid", maar wordt er in het gebed aandacht besteed aan het leven in de eigen gemeente, aan de economie, actualiteiten en de wereld in het algemeen.  

Onder het motto "bid en werk" is het bij een aantal kerkgemeenten gebruikelijk om op dankdag allerlei goede (gedragen) kleding, dekens en speelgoed in te zamelen voor landen in Oost-Europa zoals Roemenië, Wit-Rusland of de Oekraïne. Daarnaast is een financiële bijdrage ook noodzakelijk om het transport van de ingezamelde goederen, dat vaak in eigen beheer wordt gedaan, te kunnen verzorgen.  

De status van "vrije dag" hebben bid- en dankdag vrijwel overal in Nederland verloren. Wel zijn er nog enkele christelijke middelbare scholen die op de donderdag na bid- of dankdag geen huiswerk opgeven, zodat de kinderen die waarde aan beide dagen hechten, daar op school geen hinder van ondervinden. Op verzoek van de SGP werden de gemeenteraadsverkiezingen in 2006 op dinsdag 7 maart gehouden in plaats van de oorspronkelijk daarvoor bestemde woensdag 8 maart, om niet met de biddag te conflicteren. In kerkelijke gebouwen zitten soms ook stembureaus en dat zou elkaar in de weg kunnen zitten.